Een hype is maar voor een korte periode, een trend zien we jaren achter elkaar. Vorig jaar schreven we al hoe aanvallers mee naar de cloud verplaatsen, hoe ransomware-aanvallen toenemen en over cyber security als onderdeel van bedrijfsculturen. Nu kijken we naar 2023. In dit artikel een overzicht van de trends die ons deze keer het meest opvielen.
Offensive trends
1. AI maakt hackers efficiënter
AI-tools (zoals die van OpenAI) zijn nog nooit zoveel besproken als in 2022. Misschien gaan de ontwikkelingen daarin nog wel sneller dan we hadden verwacht. Het roept vragen op. Want hoe geavanceerd gaat het worden? Gaan banen eronder lijden? Of veranderen? Eén ding is zeker: AI heeft nu al invloed op ons leven. Het kan het een stukje makkelijker maken. Maar: het leven van de hackers ook.
In 2023 is een nog grotere toename in AI-ondersteunde hacks zeker niet ondenkbaar. Van AI die aanvallers helpt phishingmails nóg persoonlijker en geloofwaardiger te maken, tot AI die volledige aanvallen zodanig verhult dat het nagenoeg ondetecteerbaar is. Zoek het fenomeen “polymorphic malware” maar eens op.
2. Cybercrime toegankelijk als “carrière pad”
Vorig jaar schreven we al hoe dankzij Ransomware-as-a-Service ook tech-savvy tieners ransomwareaanvallen kunnen uitvoeren. Gaat de groei van de kwaliteit van AI-tools hackers in spe nóg verder op weg helpen? Er zijn tenslotte al werkende codes ten behoeve van cyberaanvallen gegenereerd door AI-tools! (Ook al zijn dergelijke codes al met de juiste zoekopdrachten te achterhalen)
Ook zien we een groei in “Bot-as-a-Service”. Het kopen van deze prefab Botnet aanvallen maakt het voor iedereen met een beetje IT-kennis mogelijk zulke aanvallen op te zetten. Botnet aanvallen zijn geautomatiseerde aanvallen met – daardoor – een groot bereik.
3. Van laptop naar smartphone
We zagen het voorgaande jaren eigenlijk al: er werd stiekem steeds meer malware verstopt in smartphone apps en ook de phishing-SMSjes vlogen om de oren. Hackers hebben de telefoon als nieuw doelwit erbij. Logisch, want we doen er alles op. Tot bankzaken beheren aan toe!
Zolang we er niet voldoende bij stilstaan dat een smartphone net zo kwetsbaar (of zelfs kwetsbaarder) is als een laptop, is het een lucratief doelwit voor hackers. En niet alleen particulieren hebben ze in het oog. Want hoeveel mensen in de wereld hebben inmiddels wel geen zakelijke telefoon met bedrijfsgegevens erop?
4. Gehackte auto’s
Sceptici van elektrische auto’s hebben misschien toch een vooruitziende blik gehad. De vraag “Kan mijn auto gehackt worden?” is een terechte. Want eerlijk? Alles dat op eentjes en nulletjes werkt, is hackbaar. Dus ook de auto anno 2023 die vaak ook nog eens met het internet verbonden is.
De vraag is of iedereen een interessant genoeg doelwit is om de airbag spontaan af te laten gaan (of erger). Maar het is wel mogelijk. Verkeersongelukken door gehackte auto’s gaan ons (hopelijk) zeker niet om de oren vliegen. Maar de WiFi verbinding en spraakassistenten maken het voor hackers – misschien – wel aantrekkelijk CEO’s voortaan in hun auto af te luisteren. – Lees hier meer over hacks in de auto industrie.
5. Aanvallen in space
Wat er nu gebeurt, zegt veel over wat er gaat gebeuren. En Rusland heeft laten zien dat het prima mogelijk is een Oekraïense satelliet te verstoren. Gezien er meer belangrijke processen via de ruimte verlopen, is het op zijn zachtst gezegd vrij onwenselijk dat satellieten kwetsbaar genoeg zijn voor een aanval. Gelukkig lijkt het erop dat de EU alle technologie in de ruimte mee gaat nemen in de lijst van kritische infrastructuren.
Defensive trends
1. Toename cyber security betrokkenheid vanuit overheid
De laatste offensive trend brengt ons meteen naar de eerste defensive trend: namelijk de betrokkenheid van overheden. In Nederland zijn het – door de overheid opgerichte – NSCS en DTC druk bezig met het verbeteren van de cyber security in het bedrijfsleven. Voornamelijk door informatie te verschaffen.
Om te blijven genieten van de voordelen van de digitale techniek komt er in 2023 een uitbreiding van de cyber security wetgeving, conform de nieuwe NIS 2 richtlijnen. NIS is een afkorting voor “Netwerk- en Informatiesystemen”. NIS 2 is de opvolger van NIS 1 en is een cyber security wet voor essentiële sectoren binnen de EU. De lijst van essentiële sectoren is in de NIS 2 uitgebreider dan die van NIS 1.
2. AI maakt security tools krachtiger
Ja, we hebben het wéér over AI (sorry!). Security tools als SentinelOne hebben voorgaande jaren al bewezen hoe Artificial Intelligence securityoplossingen een stuk doeltreffender maken. In het geval van SentinelOne weet de AI threats te herkennen op basis van gedrag, in plaats van aan de hand van een lijst aan virusdefinities. Fijn, want zo’n lijst is nooit 100% up-to-date met nieuwere en onbekendere malware.
We zien voor onze ogen al hoe de geavanceerde GPT 3.0 (gebruikt door onder andere OpenAI) een nóg slimmere opvolger GPT 4.0 krijgt in 2023. Bovenstaand voorbeeld is dus maar het topje van de ijsberg als het gaat om wat er nog meer kan in de toekomst.
3. Zelfherstellende Endpoints
Over AI in securitysoftware gesproken: inmiddels zijn we op het punt dat Endpoints zoals laptops zichzelf kunnen herstellen. Endpoint Detection & Response software maakt dat mogelijk. De software detecteert dan een – bijvoorbeeld – ransomware aanval en komt dan meteen in actie. Zo kan het een apparaat isoleren en een rollback uitvoeren.
Apparaten die geautomatiseerd in actie komen tegen een aanval klinkt als een utopie. Maar als we kijken naar wat er nu al mogelijk is met EDR, zijn de ontwikkelingen in de toekomst nog veelbelovender.
4. Cyber security in bedrijfscontinuïteitsplan
Dat een brand grote impact heeft op de bedrijfscontinuïteit zijn de meesten het over eens. Maar wanneer het gaat over een cyberaanval heerst nog vaak de opvatting “ons overkomt dat niet” en “wij zijn geen doelwit”. De Supply Chain Attacks waar we het vorig jaar over hadden, hebben al bewezen dat meer bedrijven doelwit zijn dan ze zelf denken.
Grote organisaties hebben cyber security vaak al in hun bedrijfscontinuïteitsplan opgenomen. Met de focus van de overheden op cyberweerbaarheid komt het onderwerp vast in steeds meer plannen terecht.
5. Transparantie over cyber security maatregelen
Hoe meer we het als maatschappij hebben over cyber security, hoe meer we elkaar ook verantwoordelijk houden ervoor. Want willen we wel klant zijn bij een organisatie die de beveiliging van klantgegevens niet zo serieus neemt?
Van het openbaar melden van een datalek tot pentestrapporten op de bedrijfswebsite zetten: transparantie over cyber security komt de business ten goede.
2023: Hackers slimmer, wij slimmer
Bij voetbal zien we hetzelfde: alle teams blijven trainen. Dat gaat in de cyber security ook op. De ontwikkelingen die ons als securityprofessionals helpen cyber security nog beter te maken, helpen de hackers ook. We gaan er niet van uit dat er ooit een tijd gaat komen dat de securityprofessional achterover kan leunen.
